ลมหวน

ราว ๒๕๐๐ ปีก่อน นักปราชญ์ชาวเอเฟซุส ในเอเชียไมเนอร์ นามว่า “เฮราคลิตัส” ได้กล่าวไว้ว่า “ทุกอย่างเลื่อนไหล ทุกสิ่งเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ไม่มีอะไรหยุดนิ่งอยู่กับที่ ด้วยเหตุนี้เราจึงไม่สามารถก้าวลงไปในแม่น้ำสายเดียวกันได้สองครั้ง เพราะเมื่อฉันเดินลงไปในแม่น้ำนั้นเป็นครั้งที่สอง ทั้งตัวฉันและแม่น้ำก็ได้เปลี่ยนไปจากเดิมแล้ว”

นักปราชญ์ตัวเล็กๆชื่อเสียงน้อยๆคนนี้ อาจจะเทียบไม่ได้กับปราชญ์ในยุคภูมิปัญญากรีกอีกหลายต่อหลายคน อย่างน้อยก็ในแง่ความขจรขจายของชื่อเสียงที่ผ่านพ้นกาลเวลาและสถานที่ แต่เขาคนนี้พร้อมประโยคทองข้างต้น ได้ผ่านเข้ามาในหัวของผมและยังคงติดตรึงอยู่ไม่จางหายไป เป็นเวลากว่าแปดปีแล้ว นับแต่วันที่ผมได้เรียนวิชาสหวิทยาการสังคมศาสตร์และมานุษยวิทยา ในชั้นปีที่หนึ่ง วิชาที่ใครต่อใครหลายคนเบือนหน้าหนี เพราะไม่เห็นว่ามันจะสร้างคุณูประโยชน์อะไรต่อการทำความเข้าใจในแขนงความรู้ที่ตนเองร่ำเรียนอยู่

สำหรับผมแล้ววิชานี้กลับเป็นวิชาที่ผมประทับใจที่สุด และคิดว่าคุ้มค่าที่สุดในชีวิตการเรียนชั้นปีที่หนึ่ง มันได้สร้างแรงบันดาลใจในการอ่านหนังสือ และได้นำพาให้พบเจอหนังสือเล่มโปรดเล่มแรกๆในชีวิตของผมด้วย นั่นคือ “โลกของโซฟี” ของ โยสไตน์ กอร์เดอร์ เล่มหนาปึ้ก

สายน้ำของเฮราคลิตัส ก็คงคล้าย “สายลม” ที่พัดผ่านเราไปวูบแล้ววูบเล่า

“เหมือนสายลมพัดผ่านมาหน้าบ้าน
พัดเพียงผ่านลมเย็นเย็นใบไม้ไหว
เพียงพัดโชยผ่านมาแล้วก็ไป
แต่หัวใจยังสัมผัสถึงสายลม”

ประมาณ “ผ่านพบไม่ผูกพัน” เหมือนที่อาจารย์เสกสรรค์ ประเสริฐกุล ให้กำเนิดไว้

แต่ลมหนาวหนนี้ (แม้จะไม่มากและไม่นานเหมือนเคยตามประสากรุงเทพเมืองฟ้าอมร) ได้พัดผ่านมาพร้อมๆกับนำความทรงจำครั้งเก่าก่อนกลับมาปะทะผิวกายและหัวใจของผมอย่างพิเศษ แม้ระยะเวลาจะผ่านพ้นมาแล้วเนิ่นนาน และแม้ช่วงระยะเวลาการก่อกำเนิดเหตุการณ์แห่งความทรงจำมันจะสั้นเหลือเกิน แต่น่าประหลาดใจที่มันยังลอยเด่นอยู่ในกล่องบันทึกความทรงจำของผมอย่างไม่รู้ลืม

ลมเพียงวูบเดียวก็สามารถดึงย้อนภาพกลับมาให้ระลึกอีกครั้งอย่างชัดเจน

หากมีคนถามว่า ถ้าย้อนเวลากลับไปได้ ผมจะยังยินยอมนำใบหน้าไปปะทะลมหนาววูบนั้นอยู่อีกหรือไม่ ในเมื่อมันได้สร้างรอยแผลให้กับผิวกายและหัวใจของผมพอสมควร หรือผมจะเลือกหลบลมอยู่ในห้องอุดอู้พร้อมนอนคลุมโปงด้วยผ้าห่มอุ่นหนากันแน่

ผมก็คงจะตอบกลับไปว่า ผมยังยินดีที่จะนำใบหน้าไปรองรับลมหนาววูบนั้นอยู่ดี แม้จะรับรู้ผลแห่งความไม่เจียมที่จะเกิดขึ้นจากการกระทำครานั้นแล้วก็ตาม ที่ผมตอบเช่นนี้ไม่ใช่เพราะผมรู้ว่ามันไม่มีทางย้อนกลับไปได้หรอกครับ ผมคิดอย่างนั้นจริงๆ

อย่างน้อยลมหนาววูบนั้นก็ได้สอนให้ผมเรียนรู้วิธีที่จะรับลมหนาววูบต่อๆไป โดยไม่เจ็บเนื้อเจ็บตัว (มากเกินไปนัก) ทั้งนี้ยังไม่นับความเย็นเยียบเหยียบหัวใจของมัน ที่ทำให้ผมหลงเสน่ห์หน้าหนาวอีกประการด้วยนะครับ

หนาวหนนี้ ลมวูบเดิมพัดหวนมาปะทะใบหน้าของผมอีกครั้ง หลังจากห่างหายไปเนิ่นนานหลายปี แม้จะมีปริมาณและขนาดที่เล็กและเบากว่าเดิมมาก แต่ความทรงจำของผมยังสัมผัสมันได้ขึ้นใจ มาหนนี้ไม่ได้สร้างรอยแผลใหม่ อีกทั้งไม่มีทางเปิดรอยแผลเก่าที่จางหายแทบไม่เหลือรอยได้อีก กลับมีแต่รอยยิ้มและความทรงจำที่ดี ยามย้อนนึกถึงคราแรกที่ได้สัมผัส

เพราะผมรู้ว่าไม่นานมันก็จะพัดผ่านไป และที่สำคัญ

มันไม่ใช่ลมวูบเดิมอีกต่อไปแล้ว เช่นเดียวกับตัวผมที่ไม่ใช่คนเดิมเช่นกัน